New Delhi

NEW DELHI

Connaught Place

Jest to centrum turystyczne i handlowe położone w północnej części Nowego Delhi, zaprojektowane jako ogromne rondo z rzędem jednolitych budynków otoczonych frontową kolumnadą. Mieszczą się tu sklepy i banki, restauracje, biura linii lotniczych itp. Connaught Place jest przestronny, ale też bardzo ruchliwy. Trudno opędzić się od ludzi, którzy proponują dokładnie wszystko: od przepowiedzenia przyszłości po bilet lotniczy do Timbuktu.

Dźantar Mantar

Od Connaught Place dzieli je krótki spacer ulicą Sansad Marg (ulica Parlamentu; Parliamentst). Ten dziwny zespół budowli w kolorze łososiowym jest w istocie obserwatorium astronomicznym maharadży Dźaji Singha II. Władca Dźajpuru zbudował to obserwatorium w 1725 r. Główną konstrukcją jest zegar słoneczny, znany jako Książę Zegarów Słonecznych.Wśród zgromadzonych tu przedmiotów są także przyrządy do określania położenia ciał niebieskich i ustalania okresów zaćmienia.

Świątynia Lakszmi Narajany

Dokładnie na zachód od Connaught Place wznosi się współczesna, jasna w kolorach świątynia, zbudowana w 1938 r. ku czci Lakszmi, bogini dobrobytu i błogosławieństw losu. Od nazwiska jej twórcy, przemysłowca B.D. Birliego, powszechnie znana jest jako Biria Mandir.

Radźpath

Następnym ważnym elementem w dziele Lutyensa – Nowym Delhi – jest Radźpath (droga królewska). Elementem dekoracyjnym tej szerokiej drogi są znajdujące się po obu stronach małe stawy. Co roku, 26 stycznia, w Dniu Republiki Indii, odbywa się tu parada, w której uczestniczą miliony ludzi.

Radźpath zamyka od strony wschodniej India Gate (Brama Indii), od zachodniej – Rasztrapati B hawan (pałac prezydencki) zbudowany jeszcze jako siedziba wicekróla. Po obu stronach pałacu stoją dwa ogromne budynki ministerialne. Wszystkie trzy zostały zbudowane na małym wzniesieniu znanym jako Raisina Hill.

Bitwa o poziomy

Wzniesienie znane jako Raisina Hill i dochodząca doń droga (a ściślej mówiąc kąt, jaki tworzy ze wzgórzem) były powodem paradoksalnie błahego, a zarazem ważkiego sporu pomiędzy działającym w Delhi architektem Lutyensem a jego współpracownikiem Herbertem Bakerem. Spor znany jest jako „bitwa o poziomy”. Bakerowi powierzono zaprojektowanie budynków ministerialnych i parlamentu. Lutyens zajął się opracowywaniem rezydencji wicekróla I Bramy Indii. Uważał, iż rezydencja wicekróla powinna stać trochę wyżej niż ministerstwa. Byłaby wtedy widoczna z dużej odległości. Baker natomiast chciał, by wszystkie trzy budynki były na tym samym poziomie. Królewska rezydencja – planował Baker – wyłaniałaby się majestatycznie w miarę wchodzenia na wzniesienie. Trwały dyskusje, porozumiewano się z kolejnymi wicekrólami. Ostatecznie wygrał Baker. Skłóceni architekci nie rozmawiali z sobą przez wiele lat.

India Gate

Jest 42-metrowej wysokości łukiem triumfalnym – wznosi się na wschodnim krańcu Radźpathu. Budowlę poświęcono pamięci 85 000 żołnierzy indyjskich poległych w I wojnie światowej podczas operacji na północno-wschodnim froncie i w trzeciej angielsko-afgańskiej wojnie w 1919 r.

Gmachy ministerialne

Zbudowano je po obu stronach Radźpathu na Raisina Hill. Zwieńczone są małymi kopułami (ćhatri). Północny gmach jest siedzibą Ministerstwa Finansów, południowy – Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Rasztrapati Bhawan

Budynek ten, ukończony w 1929 r., jest oficjalną rezydencją prezydenta Indii. Znajduje się na zachodnim końcu Radźpathu; swym kształtem przypomina pałac. Nosi cechy zarówno mogolskiego, jak i zachodniego stylu. Indyjskim elementem jest z pewnością ogromna miedziana kopuła. Do zachodniej części budynku przylega 130-hektarowy ogród w mogolskim stylu. W lutym jest otwarty dla wszystkich.

Przed odzyskaniem przez Indie niepodległości pałac był rezydencją wicekróla. Ogromny sztab służących czuwać nad 340 pokojami, wielkie ogrody pielęgnowało, bagatela, 418 ogrodników. Wśród nich było 50 chłopców, którzy zajmowali się wyłącznie odganianiem ptaków!

Sansad Bhawan

Gmach parlamentu stoi na północ od Radźpathu, na Sansad Marg. Jest to rotunda o średnicy 171 m, otoczona kolumnadą. Budynek, choć równie wielki i imponujący, jest prawie całkiem schowany i pozornie niedostrzegalny. Takie rozwiązanie w wielkim projekcie New Delhi wyrażało dumę imperialną, czyniąc symbolem władzy rezydencję wicekróla w okresie Radźu, choć samo centrum władzy uległo przesunięciu.
Tym, którzy chcą wejść do środka i pobyć na publicznych krużgankach, biuro przyjęć na Raisina Rd wydaje odpowiednie zezwolenie. Potrzebny jest jednak list polecający z ambasady.

MUZEA I GALERIE Muzeum Narodowe

Muzeum Narodowe (National Museum) znajduje się przy Dźanpath, dokładnie na południe od Radźpathu. Posiada cenną kolekcję indyjskiej rzeźby z brązu, terakoty i drewna pochodzącej z okresu Maurjów (III-II w. p.n.e.), eksponaty z okresu państwa Widźajanagaru w południowych Indiach, malarstwo miniaturowe i ścienne, a także stroje indyjskich ludów plemiennych. Muzeum jest bez wątpienia dużą atrakcją. Czynne: wt.-sb., 10.00-17.00, wstęp: 0,50 INR. W większość dni tygodnia odbywają się projekcje filmowe.
Tuż obok mieści się biuro Archeologicznej Placówki Badawczej Indii (Archaeological Survey of India), które sprzedaje publikacje dotyczące większości obiektów zabytkowych w Indiach. Wiele spośród tych wydań jest gdzie indziej nieosiągalnych.

Narodowa Galeria Sztuki Współczesnej

Galeria (National Gallery of Modern Art) stoi na wschodnim końcu Radńpathu obok India Gate. Niegdyś budynek służył jako rezydencja maharadży Dźajpuru. Galeria eksponuje wspaniałe prace indyjskich i kolonialnych artystów. Czynna codz., 10.00-17.00, wstęp wolny.

Muzeum Nehru

Muzeum (Nehru Museum) mieści się przy Teen Murti Rd, niedaleko Chanakyapuri (Ćanakjapuri). Jest to Tin Murti Bhawan, rezydencja pierwszego premiera Indii, która z czasem została przerobiona na muzeum. Zgromadzone fotografie i wycinki z gazet dają wgląd w historię ruchu niepodległościowego.
W sezonie turystycznym odbywa się tu pokaz światło i dźwięk o życiu Nehru i ruchu niepodległościowym. Muzeum jest czynne: wt.-nd., 10.00-17.00, wstęp wolny.